سانسور فیلم در فرانسه

به گزارش خبرنگار فارس، کشور فرانسه در عرصه سانسور تاریخچه ای طولانی دارد که البته با آنکه اوج آن در قرن های 16 تا 18 میلادی بوده ولی تا زمان معاصر نیز ادامه یافته است.

آنچنانکه هم اکنون نیز شورای عالی سمعی بصری این وظیفه را در این کشور به عهده دارد.

این موسسه دولتی که از سال 1989 تاسیس شده است، وظیفه دارد بر عملکرد رسانه های جمعی چون رادیو و تلویزیون نظارت کند تا در صورت لزوم برای سانسور و حذف یک محصول فرهنگی هنری وارد عمل شود.

از جمله اقدامات این موسسه می توان به ممنوع کردن فعالیت شبکه المنار حزب الله لبنان در سال 2005 میلادی اشاره کرد.

اگرچه سانسور در کشور فرانسه از چند صد سال پیش در عرصه های مختلف نمود داشته است ولی با توجه به شکل گیری صنعت سینما بین اواخر قرن نوزدهم تا دهه 20 میلادی در اروپا، شاید بتوان از فیلم «نمره اخلاق صفر» ساخته «ژان ویگو»، به عنوان یکی از اولین قربانیان جدی سانسور در سینمای فرانسه نام برد.

این فیلم در سال 1933 ساخته شد ولی تا 1945 اجازه نمایش نیافت.

«نمره اخلاق صفر» داستان زندگی چهار دانش آموز یک مدرسه شبانه روزی است که نمی توانند خود را با معیارهایی که معلم هایشان برایشان تعیین کرده اند، وفق دهند و پشت سر هم نمره  صفر می گیرند.

فیلم وقتی به اوج می رسد که دانش آموزان، روز گردهمایی مدرسه در حضور مقامات محلی دست به شورش می زنند. فیلم پیش از آنکه به نمایش عمومی درآید، توسط انجمن سانسور فرانسه توقیف شد. دلیلش ظاهراً تصویر تند و مخربی بود که فیلم از موسسه های آموزشی طبقه متوسط فرانسه ارائه می کرد.

سانسورها در عرصه مختلف همچنان ادامه داشت ولی در سال های 1950 تا 1980 یعنی در اوج جریان های استقلال طلبی ضدفرانسوی نظارت بر رادیو و تلویزیون این کشور به شدت افزایش یافت.

پیش از آن نیز در طول جنگ جهانی اول، دولت فرانسه با این ادعا که باید بر عموم مردم از نظر اخلاقی نظارت شود، سانسور را به شدت رواج داده بود ولی در سال 1958 همزمان با تاسیس جمهوری پنجم (دولت کنونی فرانسه) با آنکه ادعا شد که در این کشور قانون سانسور به طور کلی جذف شده است، ولی سانسور همچنان در برخی موارد، به طور ویژه در عرصه فیلمسازی و روزنامه نگاری (بیشتر روزنامه های طنز و انتقادی)، اعمال می شد.

در این میان بین سال های 1962-1954 با وقوع جنگ الجزایر (استقلال الجزایر از کشور فرانسه)، آثار هنری به خصوص فیلم هایی که به این موضوع می پرداختند به شدت مورد سانسور قرار گرفتند.

از جمله این فیلم ها می توان به فیلم  «راه های افتخار» ساخته «استنلی کوبریک» در سال 1957 میلادی اشاره کرد.

حساسیت این موضوع برای دولتمردان فرانسوی به حدی بود که حتی سال ها پس از جنگ الجزایر، سانسور ها ادامه داشت، آنچنانکه نمایش فیلم  «راه های افتخار» تا 18 سال بعد، به طور کل ممنوع بود، حتی زمانیکه 4 سال پس از اتمام این جنگ «گیلو بونتیکور فو»، فیلمساز ایتالیایی اقدام به ساخت فیلم «نبرد الجزایر» کرد، فرانسه نمایش این فیلم را نیز ممنوع کرد و این ممنوعیت تا سال ها بعد نیز همچنان ادامه داشت.

در سال 1960 نیز «ژان لوک گدار» که یکی از سیاسی ترین فیلمسازان تاریخ سینماست، فیلم سینمایی «سرباز کوچک» را ساخت که علی رغم تمام تلاش ها تا سه سال بعد نتوانست آن را در فرانسه به نمایش درآورد.

مشکل این بود که او نیز چون «کوبریک» و «بونتیکور فور» دست روی نقطه حساسی که همان جنگ آزاد بخش الجزایر باشد گذاشته بود.

«سرباز کوچک» داستان یک ضد قهرمان به نام «برونو فورستیر» با بازی «میشل سوبور» است که به عنوان جاسوس فرانسه ماموریت می یابد که رهبر عرب یک گروه چپ گرای زیرزمینی را بکشد ولی در نهایت مجبور می شود به آمریکای جنوبی بگریزد.

گزارش از: نرگس محمدی

منبع : سيمرغ